شیرها یکی از اجزای لاینفک خطوط لوله که وظیفة جابهجایی سیالات را بر عهده دارند به شمار میروند. در ابتدا شیرها به صورت تختههای بالارونده برای قطع، وصل و تعیین مسیر جریان آب در جویها و کانالهای روباز مورد استفاده قرار میگرفتهاند. با گذشت زمان و در پی نیاز و صنعتی شدن، بشر توانست انواع مختلفی از شیرهای ساده و پیچیده را برای رفع احتیاجات خود ابداع کند. در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، انواع شیرها به تعداد زیاد مورد استفاده قرار میگیرند و از آنجاییکه بسیاری از آنها دارای قیمت بالا و نیز حساسیت زیادی هستند، شناخت درست و انتخاب نوع آنها و نیز عملیات درست با آنها دارای اهمیت فراوانی میباشد.
از موارد عمده استفاده شیرها میتوان به سیستمهای لولهکشی صنایع، خطوط لوله توزیع و انتقال سیالات، لولههای منازل، تأسیسات شهری، سیستمهای آبیاری و... به منظور قطع، وصل، تنظیم و کنترل جریان، تغییر مسیر، جلوگیری از برگشت جریان، کنترل یا آزاد کردن فشار و... اشاره نمود.
به طور کلی شیرها دارای چند بخش اصلی از جمله بدنه شیر، بندآور جریان، ساقه بندآور و نشیمنگاه بندآور میباشند. بر حسب اینکه شیر در چه فشار، دما و موقعیتی، چه وظیفهای را بر عهده دارد و با توجه به خورندگی یا سایندگی جریان، نوع، اندازه، جنس و دیگر خصوصیات شیر تعیین میشود. اما همة شیرها با هر شکل، جنس، اندازهای و یا هر خصوصیت دیگر، عمکلرد مشابهی دارند و آن هم مسدود کردن و یا بازکردن تمام یا قسمتی از مسیر جریان عبوری از لوله میباشد. این عمل با تغییر مکان عضو مسدود کننده در شیر، مُیسر میشود. این تغییر موقعیت میتواند به صورت دستی، نیمه خودکار و یا خودکار انجام شود. بعضی از شیرها با نیروی دست کار میکنند؛ در حالی که برخی دیگر محرکهایی دارند که با نیروی نیوماتیک، هیدرولیک یا برق به حرکت در میآیند. لازمه بهرهگیری مناسب از شیرها، شناخت خصوصیات انواع آنها، شرایط نگهداری و بکارگیری آنها و پدیدههای مرتبط با آنها میباشد.
شکل ظاهری و نحوه کار انواع شیرهای موجود در صنایع پتروشیمی از قبیل دروازه ای، توپی، کروی، پروانه ای، شیرهای یک طرفه و... در قالب فیلم های آموزشی دو و سه بعدی به کابران آموزش داده می شود. ابتدا سعی شده بخش های مختلف یک شیر از جمله، بدنه، آب بند، ساقه، یوک و... به خوبی معرفی شده و سپس به اجزای جانبی از قبیل محرک ها پرداخته شده است. جهت آشنایی علمی تر، مبحثی تحت عنوان "جنس شیرها" نیز آورده شده است.
در انتهای مجموعه، بحث های تخصصی همچون ضربه قوچ، کاویتاسیون،
فلشینگ، خفگی و همچنین نکاتی راجع به تعمیرات و نصب شیر و نکات ایمنی مرتبط
به تفصیل آورده شده است تا استفاده کنندگان از این مجموعه تمام علوم مرتبط
با عنوان نرم افزار را به میزان لازم فرا بگیرند.
سرفصل های موجود در نرم افزار
1-مقدمه
2-بدنه
3-بندآور
4-ساقه
5-درپوش
6-نشیمن گاه
7-یوک
8-محرک ها
9-جنس
10-شیر دروازه ای
11-شیر کروی
12-شیر سماوری
13-شیر توپی
14-شیر پروانه ای
15-شیر دیافراگمی
16-شیر یک طرفه
17-شیر اطمینان و ایمنی
18-منحنی واکنش شیر
19-محرک ها
20-ضربه قوچ
21-کاویتاسیون، فلشینگ، خفگی
22-نکات مهم حین ارسال شیر برای تعمیرات و نصب مجدد
23-ایمنی و نکات مهم حین بهره برداری
24-تله های بخار