امروزه انواع عایق های الکتریکی که درصنعت به کار برده می شوند رو به افزایش و پیشرفت می باشد. لذا آشنایی با خواص و مشخصات عایق های جامد، مایع و گاز و آشنایی با تست های اعمالی بر روی عایق های الکتریکی و همچنین تجهیزات مورد نیاز برای انجام این تست ها، از ضروریات می باشد. در این نرم افزار مطالب مفیدی در کلیپ های آموزشی راجع به عایق های الکتریکی ارائه می شود.
به طور کلی در سیستم‌های الکتریکی، مواد مختلف را می توان به دو دسته مجزا تقسیم کرد: مواد رسانا یا هادی و مواد عایق. مواد رسانا موادی هستند که قابلیت هدایت خوبی دارند و جریان برق را به طرفی که می‌خواهیم هدایت می‌کنند. مواد عایق قابلیت هدایت الکتریسیته آن‌ها ضعیف است و با استفاده از آن‌ها جریان را از طرفی که نمی‌خواهیم هدایت شود، باز می‌داریم.
در حالت ایده‌ال، ماده عایق ماده‌ای است که اجازه عبور هیچ‌گونه جریانی را از خود نمی‌دهد. اما در عمل هیچ عایقی ایده‌ال نیست و از این رو همواره مقداری جریان از عایق عبور می‌کند هرچند میزان این جریان بسیار اندک است. جریان عبوری از عایق را می‌توان به مؤلفه‌های مختلف تقسیم کرد که عبارتند از: جریان شارژ خازنی، جریان پلاریزاسیون یا جذبی، جریان نشتی سطحی، جریان نشتی داخلی یا عمقی.
مواد عایق را از لحاظ شکل ظاهری می توان به سه دسته عایق‌های جامد، مایع و گاز تقسیم کرد. اکثر مواد عایقی که در سیستم‌های الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند، از نوع عایق‌های جامد هستند. از عایق‌های جامد می‌توان PVC را نام برد که در ساختمان کابل‌های فشارقوی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از مهمترین خواص الکتریکی عایق های جامد عبارتند از: ولتاژ شکست، ضریب تلفات عایقی، اندیس پلاریزاسیون، مقاومت مخصوص عایق و غیره.
روغن در ترانس و کلیدهای فشار قوی نمونه‌ای از عایق مایع است. آن‌چه که در عایق‌های مایع باعث هدایت اندک جریان الکتریسیته می‌شود وجود یون‌های مثبت و منفی در داخل عایق است.
از معروف‌ترین عایق‌های گازی شکل، می‌توان گاز SF6 را نام برد که در ساختمان کلیدهای فشار قوی به کار برده می‌شود. ضمن این‌که هوا نیز یک عایق گازی شکل است.
برخی از عوامل مؤثر بر عملکرد و طول عمر عایق‌ها عبارتند از: فشارهای الکتریکی، آسیب‌های مکانیکی، مواد شیمیایی، دما، رطوبت، فشار.
برای تعیین صحت عملکرد عایق‌ها، معمولا تست‌هایی در نظر گرفته می شود که با استفاده از آن‌ها و اندازه‌گیری مشخصات عایق، می‌توان به صحت عملکرد عایق پی برد. این تست‌ها را معمولا به طور دوره‌ای بر روی عایق‌ها انجام می‌دهند. در بروشورها و کاتالوگ‌های دستگاه‌های تست عایقی، معمولا مشخصه‌ای تحت عنوان IP برای دستگاه ذکر شده است که بیانگر اطلاعاتی ضروری برای اپراتور می‌باشد. از روی شماره IP، اپراتور تشخیص می دهد که آیا یک دستگاه تست برای شرایط محیطی و نوع کاربرد مدنظر وی مناسب می‌باشد یا خیر.
در این نرم فزار به بیان تست های مرتبط با عایق های الکتریکی و همچنین دستگاه های تست عایق ها پرداخته می شود. از مهمترین این تست ها عبارتند از تست اندیس پلاریزاسیون، تست مقاومت عایقی، تست دی الکتریک روغن و تست HiPot .
تست مقاومت عایقی به منظور اندازه‌گیری مقاومت الکتریکی عایق صورت می‌گیرد. دستگاه تست عایق ساخت کارخانجات Megger انگلستان دستگاهی قابل حمل است که بصورت آنالوگ و دیجیتال وجود دارد و می تواند مقاومت عایق را بصورت مستقیم به اهم، مگا اهم، گیگا اهم و یا ترااهم بدون درنظرگرفتن ولتاژ تست انتخابی، قرائت کند. عایق خوب معمولاً مقاومتی درحد مگا اهم و یا محدوده های بالاتر دارد.
تست اندیس پلاریزاسیون، ساده‌ترین تست مقاومت برحسب زمان برای عایق‌ها است که بر اساس فرآیند جذب یا پلاریزاسیون در داخل عایق پایه‌گذاری شده است.
یکی ازمهمترین مشخصات یک روغن خوب، بالا بودن قدرت دی‌الکتریک آن است. لذا تست دی الکتریک روغن برای آن ضروری است. در دستگاه تست دی‌الکتریک روغن، محفظه‌ای وجود دارد که روغن مورد آزمایش را درون آن قرار می‌دهند.
تست HiPot و یا تست فشارقوی، در واقع یک روش اندازه‌گیری نیست بلکه پروسه‌ای است که مقاوم بودن عایق در برابر ولتاژ بالا را مشخص می کند. دستگاه تست Hipot جهت اعمال ولتاژ بالا به یک عایق و اندازه‌گیری میزان جریان عبوری از آن ساخته شده است.
در این نرم افزار با عناوین زیر آشنا می شوید:
1- مقدمه
2- آشنایی با مواد عایقی و مشخصات فنی آن‌ها
2-1- رفتار عایق تحت ولتاژ اعمالی
2-2- آشنایی با خواص و مشخصات فنی عایق‌های جامد
2-3- آشنایی با خواص و مشخصات فنی عایق‌های مایع
2-4- آشنایی با خواص و مشخصات فنی عایق‌های گازی
3- عوامل مؤثر بر عملکرد و طول عمر عایق‌ها
4- تست عایق‌های الکتریکی
4-1-تست مقاومت عایقی:
4-2-تست اندیس پولاریزاسیون PI
4-3-تست دی الکتریک روغن
4-4- تست تحمل ولتاژ اعمالی HiPot
5-آشنایی با تجهیزات تست عایق‌های الکتریکی
5-1- دستگاه مگر
5-2- دستگاه تست Hipot
5-3- دستگاه تست دی‌الکتریک روغن
5-4- حفاظت دربرابر عناصر خارجی
5-5- رعایت نکات ایمنی هنگام آزمایشات